kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
Przebiegającą tędy jednotorową linię Lubań - Węgliniec, mającą niegdyś także przystanek Radogoszcz, oddano do użytku 20 września 1865 roku. Zelektryfikowano ją trzydzieści dwa lata później, ale trakcja po zakończeniu działań wojennych stała się sowieckim, trofiejnym łupem. Prace przy budowie odtwarzanej sieci elektrycznej zakończono dopiero w maju 1986 roku.
Już w odległej przeszłości pobliskie tereny niejednokrotnie bywały areną bitewnych zmagań - a wtedy wspomniana wcześniej droga służyła także oddziałom wojskowym zwaśnionych stron. Po zakończeniu wyniszczającej wojny trzydziestoletniej, 10 stycznia 1649 roku na polach w pobliżu dzisiejszego Henrykowa Lubańskiego i Radogoszczy doszło jeszcze do krwawej potyczki pomiędzy kawalerzystami cesarskimi i szwedzkimi dragonami. Inicjatorem tego starcia był ponoć osławiony dowódca Szwedów – awanturniczy pułkownik Wanke.
Znacznie większą bitwę, niosącą zresztą skutki dla całej drugiej wojny śląskiej, stoczono tu 23 listopada 1745 roku. Zakwaterowanych wtedy w Henrykowie saskich żołnierzy z korpusu księcia von Sachsem-Gotha zaskoczyły pruskie oddziały pod wodzą generała Hansa Joachima von Ziethena. Zaatakowani niespodziewanie Saksończycy ponieśli sromotną klęskę.
Po walkach zwycięzcy splądrowali napadniętą wieś, nie oszczędzając także zagród pobliskiej Radogoszczy. Jak na ironię znacznie później, podczas nazistowskich zmian nazewnictwa w III Rzeszy, dotychczasowy Henryków Katolicki przemianowano na Henryków Ziethena. W istocie już po roku 1815, gdy tereny te przyłączono do Prus, dawnych łupieżców w nowym układzie polityczno-administracyjnym okrzyknięto bohaterami…
Zima przełomu roku 1944 i 1945 nieuchronnie przybliżała koniec III Rzeszy. W obliczu nadciągającej Armii Czerwonej Lubań – miasto narodzin gauleitera Karla Hankego - podjął paniczne przygotowania do obrony. Podstarzałych mężczyzn i nieletnich chłopców kierowano do oddziałów Volksturmu. Nie dla wszystkich starczyło jednak wiekowych karabinów różnej produkcji, wydzielano też do nich skąpą ilość amunicji. Za to nie brakowało pancerfaustów. Miały stanowić podstawową broń do walki z sowieckimi czołgami.
W Radogoszczy i pobliskich wsiach drążono transzeje, powstawały pola minowe i stanowiska ogniowe karabinów maszynowych. Pojawiły się kolczaste zasieki i zapory, wzniesione z pni zrąbanych drzew.
13 lutego przyszedł rozkaz, nakazujący mieszkańcom Radogoszczy opuszczenie swoich domów i ewakuację na zachód. Podobne zarządzenie skierowano do ludności Henrykowa Lubańskiego. Nie wszyscy jednak usłuchali wezwania, szukając schronienia w piwnicach. Część opornych uciekła do przygotowanych w lasach, zamaskowanych ziemianek.
Natarcie Armii Czerwonej 16 i 17 lutego powstrzymywała w okolicach Czernej i Zebrzydowej niemiecka 17. Dywizja Pancerna, wsparta pododdziałami 6. Dywizji Grenadierów Ludowych. Zacięty opór hitlerowców zastopował tu 54. Brygadę Pancerną Gwardii pułkownika Iwana Czugunowa i 55. Brygadę Pancerną Gwardii, dowodzoną przez pułkownika Dawida Dragunskiego. Obydwa te związki wchodziły w skład 3. Armii Pancernej Gwardii Pawła Rybałki.
Od wschodu nacierała 56. Brygada Pancerna pułkownika Zachara Ślusarenki i 23. Brygada Piechoty Zmotoryzowanej, na której czele stał pułkownik Aleksander Gołowaczow. Rosyjskie siły zajadle atakowały niemieckie sztukasy, podrywane z lotniska w Zgorzelcu. Bombardowały głównie ujawnione stanowiska sowieckiej artylerii i czołgi, zadając ciężkie straty Rosjanom.
W nalotach brała udział eskadra hitlerowskiego asa, pułkownika Hansa Ulryka Rudla, absolwenta lubańskiego gimnazjum.
Między 22 a 23 lutym Rosjanie opanowali Henryków Lubański i Radogoszcz. Atakujących krasnoarmiejców – według niepotwierdzonych w pełni informacji – miał jakoby krótko ostrzeliwać z torowiska przysłany pociąg pancerny, zabezpieczany przez pododdziały 6. Dywizji Grenadierów Ludowych. Po zajęciu Radogoszczy 23 lutego Rosjanie spomiędzy jej domostw prowadzili armatni ostrzał przedmieść Lubania. Zgromadzonych tu dziesięć czołgów T – 34 – 85 ruszyło w kierunku miasta. Ten atak celnym ogniem zastopowało jednak kilka okopanych przy drodze niemieckich hetzerów.
Rozpoczęta wkrótce hitlerowska operacja „Kozica” wyparła jeszcze na krótko Rosjan z zajętego już przez nich Lubania i pobliskich wsi. Ale to był ostatni, chwilowy sukces Wehrmachtu, okupiony wielkimi ofiarami.
Niekorzystny rozwój wydarzeń skłonił jednak Iwana Koniewa do udzielenia zgody generałowi Rybałce na odwrót rosyjskich wojsk w kierunku Nowogrodźca. 6 marca Lubań opuściły ostatnie oddziały sowieckie. Front zatrzymał się przed tym miastem do ostatecznej klęski upiornej III Rzeszy.
